ไอเดียบรรเจิดทำคอกให้วัว-ควายนอนนา

เก็บมูลใส่ถุงขาย-อีกหนึ่งรายได้ที่งดงาม

แรงงานสัตว์ที่ถือได้ว่ามีความหมาย เป็นสัตว์คู่บุญ และเป็นธนาคารเคลื่อนที่ผูกพันกับชาวนามาตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน ซึ่งในจำนวนนั้นมีชื่อของ วัว ควาย สัตว์สี่เท้าขนาดใหญ่ ที่กินอาหารมังสวิรัติ รวมอยู่ด้วย ปัจจุบัน อ.ซำสูง จ.ขอน แก่น มีวัวทั้งหมด 5,487 ตัว ควาย 900 ตัว รวมวัว ควายทั้งสิ้น 6,387 ตัว คิดเป็นร้อยละ 26.10 ของจำนวนประชากรทั้งอำเภอ ปัญหาที่ตามมา คือ เกษตรกรมักเลี้ยงวัว ควายไว้ใต้ถุนบ้าน ก่อให้เกิดเหตุเดือดร้อนรำคาญ ซึ่งหากยึดถือตามข้อมูลของกรมปศุสัตว์ พบว่าเฉลี่ยวัว ควายหนึ่งตัวจะถ่ายมูลวันละ 4 กิโลกรัม ดังนั้น ในเขตหมู่บ้านชุมชน ของ อ.ซำสูง จะมีมูลวัว ควายสะสมในเขตหมู่บ้านชุมชน ถึงวันละประมาณ 25.55 ตัน หรือ 9,325.02 ตันต่อปี

นายไกรสร กองฉลาด นายอำเภอซำสูง กล่าวว่า เพื่อเป็นการลดภาระด้านต้นทุนการผลิตปุ๋ยมีราคาแพง โดยปัจจุบันราคาปุ๋ยในปี 2551 แพงกว่าราคาปุ๋ยในปี 2550 เฉลี่ยร้อยละ 50 ซึ่งแต่ละปีเกษตรกรใน อ.ซำสูง ใช้ปุ๋ยเคมีประมาณ 1,200 ตันต่อปี ตลอดจนเป็นการแก้ปัญหาความไม่เป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง และตอบสนองนโยบาย เสาเข็มชีวิต 8 ต้น ของทางจังหวัดขอนแก่น อ.ซำสูง จึงได้จัด ให้มีโครงการ “โคนอนนา โสปัญหาปากท้อง” ซึ่ง คำว่า “โส” เป็นภาษาอีสาน หมายถึง การพูดคุยปัญหาเกี่ยวกับการทำมาหากินเลี้ยงปากเลี้ยงท้อง โดยรับสมัครเกษตรกรเข้าร่วมโครงการ ซึ่งจะต้องนำวัว หรือควาย มาเข้าร่วมเลี้ยงและนอนบริเวณทุ่งนาของสมาชิกกลุ่มตามวัน เวลา และสถานที่ที่แต่ละกลุ่มจะตกลงกัน

นอกจากนี้ทางอำเภอยังได้จัดเจ้าหน้าที่ มาร่วมพบปะให้ความรู้เกี่ยวกับเรื่องปัญหาปากท้อง การทำมาหากิน สำนักงานปศุสัตว์ จ.ขอนแก่น สนับสนุนคอกเหล็กสำหรับรักษาความปลอดภัย ตลอดจนตรวจรักษาโรคสัตว์ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ตลอดจนเจ้าหน้าที่ตำรวจสายตรวจ สถานีตำรวจ ภูธรซำสูง จะดูแลเรื่องความปลอดภัย การป้องกันการลักขโมยวัว ควาย รวมทั้งการปลูกหญ้าเลี้ยงสัตว์อีกด้วย

ผลที่คาดว่าจะได้รับจากโครงการ คือ สามารถลดปริมาณมูลวัวควายในเขตหมู่บ้านชุมชน ประหยัดค่าน้ำ และค่าแรงในการขนมูลวัว ควายไปยังไร่นา และเป็นการปรับปรุงสภาพพื้นดินให้มีความเหมาะสมสำหรับการเพาะปลูก ลดการใช้สารเคมีในไร่นา และลดต้นทุนการผลิตอีกทางหนึ่ง

นอกจากนั้นยังเป็นการพัฒนาสายพันธุ์วัว ควาย โดยเฉพาะควายนั้น พบว่าปัจจุบันควายไทยมีขนาดเล็กลง เนื่องจากปัญหาการผสมพันธุ์ใน สายเลือดใกล้ชิดกัน ซึ่งการนำวัว ควายมาเลี้ยงรวมกันจะช่วยแก้ปัญหานี้ได้เป็นอย่างดี ประการสำคัญ เป็นการสร้างรายได้เสริม เพิ่มแรงจูงใจกับเกษตรกร ผู้เลี้ยงวัว ควาย อ.ซำสูง จึงได้ร่วมกับผู้ใหญ่บ้านหม้อ ต.คูคำ อ.ซำสูง จ.ขอนแก่น จัดตั้งกลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงวัว ควายบ้านหม้อขึ้น เพื่อรับจ้าง นำวัว ควาย ไปนอนนา โดยเจ้าของวัว ควายจะต้องสลับผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปนอนเฝ้า วัว ควายของตน โดยคิดค่าเช่าในอัตราวัวตัวละ 1 บาทต่อวัน ควายตัวละ 2 บาทต่อวัน

อย่างไรก็ตาม ยังมีอีกหมู่บ้านหนึ่งของ อ.ภูเวียง ที่ตื่นตัวการเลี้ยง และใช้แรงงานควาย ทำนากันทั้งหมู่บ้าน โดยมีสัญญาประชาคมร่วม กันว่า จะไม่สนใจควายเหล็ก โดยเริ่มแรกมีประชากรควายกว่า 5,000 ตัว เมื่อ 10 กว่าปี ที่แล้ว คือหมู่บ้านโนนสว่าง อ.ภูเวียง ในครั้งนั้น ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน จ.ขอนแก่น เข้าไปให้ความรู้ที่ถูกต้อง ต่อการเลี้ยงควาย ทั้งยังสนับสนุนให้เกษตรกรรวมกลุ่มนำปุ๋ยอัดเม็ดจากมูลควาย ส่งไปจำหน่ายสร้างรายได้ให้อย่างงาม.