เทคนิคเช็คElectrolytic Capacitor Filterโดยไม่ต้องถอดขาอุปกรณ์

[ช่างเล็ก(LSV)]

 ก่อนอื่นมารู้จักกับC FILTERกันก่อนนะครับ
 สรุปสั้นๆC FILTER ในวงจรทำหน้าที่กรองกระแสไฟให้เรียบ ให้มีริพเพิลน้อยที่สุด ...

ในวงจรความถี่ต่ำเราจะใช้ค่าความจุของC FILTER มาก ...

ในวงจรความถี่สูงเราจะใช้ค่าความจุของC FILTER น้อย

  ตัวอย่างหน้าตาและชนิดของCapacitor

[ช่างเล็ก(LSV)]

ในหัวข้อนี้เราจะเน้นการเช็คElectrolytic Capacitor Filter เท่านั้น
 
อิเล็กโทรไลติคคาปาซิเตอร์

สัญลักษณ์และรูปร่างของอิเล็กโทรไลติคคาปาซิเตอร์

[ช่างเล็ก(LSV)]

กรองกระแสไฟให้เรียบ เรียกว่า ฟิลเตอร์ ( filter capacitor)
หลักสังเกต : filter capacitor จะมีขาใดขาหนึ่งต่อลงกราวด์เสมอ 1 ขา  อย่าสับสนกับ coupling  capacitorนะครับ

[ช่างเล็ก(LSV)]

หากทำหน้าที่ผ่านเชื่อมโยงสัญญาณเสียง หรือสัญญาณความถี่ (Electrolytic Capacitorไม่นิยมใช้ในวงจรเชื่อมโยงความถี่สูงมากนัก) เรียกว่า คับปลิ้งคาปาซิเตอร์ ( coupling  capacitor)

...วิธีดูคับปลิ้งคาปาซิเตอร์ ( coupling  capacitor)จะไม่มีขาใดเลยต่อลงกราวด์

[ช่างเล็ก(LSV)]

ก่อนจะซ่อม หากเรารู้ลึกลงไปอีกนิด ย่อมได้เปรียบ ... 

คาปาซิเตอร์ หรือคอนเด็นเซอร์ทำหน้าที่เก็บประจุไฟฟ้าและคายประจุไฟฟ้าให้กับวงจร

คาปาซิเตอร์ทำด้วยแผ่นโลหะ 2 ชิ้นวางชิดกันโดยมีฉนวนกั้นกลางแผ่นตัวนำทั้งสองข้างเรียกว่าไดอิเล็กตริก  ชื่อชนิดของคาปาซิเตอร์จะเรียกตามชื่อสารไดอิเล็กตริกที่นำมาทำ

คาปาซิเตอร์ชนิดมีขั้วบวก , ลบ เมื่อต่อใช้งานต้องให้ถูกขั้ว หากต่อผิดขั้วจะทำให้เกิดก๊าซภายในตัวคาปาซิเตอร์ อาจจะระเบิดได้ เป็นสิ่งที่ควรระมัดระวัง

ลักษณะภายในElectrolytic Capacitor

[ช่างเล็ก(LSV)]

คาปาซิเตอร์หรือตัวเก็บประจุไฟฟ้า จะมีหน่วยวัดความจุของคาปาซิเตอร์ หน่วยเป็นฟารัด หรือใช้คำย่อว่า F
  F ฟารัด เป็นหน่วยการวัดจากการที่กระแสไฟฟ้า 1 แอมแปร์ไหลผ่านขั้วอิเล็กโทรดทั้งสองในเวลา1 วินาที มีความต่างศักดิ์ระหว่างขั้วอิเล็กโทรด 1 โวลท์ มีประจุอยู่ 1 คูลอมบ์

หน่วยการวัดค่าการเก็บประจุของคาปาซิเตอร์ ที่นิยมใช้...
                                                    1 ฟารัด (F)               = 1,000,000 ไมโครฟารัด (uF)

                                                    1 ไมโครฟารัด (uF)  = 1,000 นาโนฟารัด (nF)

                                                    1 นาโนฟารัด (nF)    = 1,000 พิโคฟารัด (pF)

ส่วนในตารางเป็นค่าของหน่วยเอสไอ ซึ่งแสดงค่าอย่างละเอียด อาจไม่คุ้นตามากนัก

[ช่างเล็ก(LSV)]

เอาล่ะ ..คราวนี้เราจะมาดูว่า เมื่อนำElectrolytic Capacitor Filterมาต่อใช้งานจริง  ในกรณีที่ Electrolytic Capacitor Filter เสื่อมหรือออกแบบให้ความจุน้อยไป จะส่งผลต่อแรงไฟดีซีที่ออกมาอย่างไร 
(เนื่องจากบางภาพนำมาจาก http://www.eon49.com/index.php/topic,43 ตัวเลขแรงไฟบางภาพอาจไม่ตรงกัน ..ก็ไม่ต้องซีเรียสครับ )

[ช่างเล็ก(LSV)]

ขยายภาพให้ชัดขึ้น
●แรงไฟตรงที่ได้จากวงจรนี้ แสดงด้วยเส้นสีแดง ในที่นี้วัดได้  +5โวลท์ดีซี.
●แรงไฟริพเพิลที่ได้จากวงจรนี้ แสดงด้วยเส้นฟ้า ในที่นี้วัดได้+5ถึง  +7.5โวลท์ดีซี. หรือวัดเป็นคลื่นสัญญาณไฟฟ้ากระแสสลับได้ 7.5ลบด้วย 5.0 =2.5โวลท์เอซี (เหนือระดับไฟ+5โวลท์)***

[ช่างเล็ก(LSV)]

ช่างซ่อมเก่งๆทุกคนต้องวัดแรงไฟดีซี และแรงไฟริพเพิลให้เป็น และให้คล่องด้วย เพราะมีผลกับงานซ่อมและการวิเคราะห์วงจรมากครับ

●มิเตอร์ตัวซ้าย วัดแรงไฟดีซี
●มิเตอร์ตัวขวา วัดแรงไฟเอซี หรือคลื่นริพเพิล ให้สังเกตุตำแหน่งการเสียบสายสีแดงด้วยครับ
(ในที่นี้ การวัดแรงไฟเอซี หรือคลื่นริพเพิลจะยกตัวเลขมาพอให้เข้าใจ ..ในการวัดจริง ออสซิลโลสโคปจะวัดแรงดันได้สูงกว่ามิเตอร์ 1.414เท่า  เพราะออสซิลโลสโคปจะวัดแรงดันถึงจุดยอดสุดของรูปคลื่น(PEAK-TO-PEAK) ส่วนมิเตอร์จะวัดได้เพียงค่าเฉลี่ยเท่านั้น(RMS) )

[ช่างเล็ก(LSV)]

ดังนั้นเมื่อเราจับหลักการได้แล้ว ..การเช็คElectrolytic Capacitor Filterโดยไม่ต้องถอดขาอุปกรณ์ ก็เป็นเรื่องที่ง่ายมาก 

  ยกตัวอย่าง ภาคจ่ายไฟของโทรทัศน์ samsung  เราจะมาวัดว่าElectrolytic Capacitor Filter ในวงกลมเสียหรือเสื่อมไหม 

[ช่างเล็ก(LSV)]

โดยอาศัยหลักการที่ว่า หากElectrolytic Capacitor Filter เสื่อมหรือลดค่าเก็บประจุลงเท่าไร คลื่นแรงไฟริพเพิลก็ยิ่งสูงเท่านั้น ..เท่านี้ก็หากินได้แล้ว ..ดมควันตะกั่วน้อยลง ปริ้นท์ก็ไม่ช้ำเพราะต้องถอดออกใส่เข้า ..ประหยัดเวลา 

เปิดทีวี..หากวัดแรงไฟริพเพิลได้ต่ำอย่างนี้ ฟันธงไปได้เลยว่า Electrolytic Capacitor Filter ดี ไม่เสียแน่นอน ..ให้ไปซ่อมจุดอื่นได้เลยครับ   

[ช่างเล็ก(LSV)]

ในทางตรงข้าม ถ้าวัดแล้วได้แรงไฟริพเพิลสูงอย่างนี้ ...เปลี่ยนElectrolytic Capacitor Filter ได้เลยครับ (แรงไฟริพเพิลจะมากหรือน้อยเท่าไรนั้น ควรทดลองวัดด้วยตนเอง เพราะแต่ละวงจรหรือแต่ละเครื่องที่เสื่อมจะวัดได้แรงไฟไม่เท่ากันเป๊ะ ...ฝึกฝนด้วยตัวเอง แล้วจะชำนาญ วัดครั้งเดียว รู้ผลทันทีครับ)


 ..เอาล่ะ วันนี้ก็ขอจบเพียงเท่านี้ วันหน้าพอมีเวลา จะมาลงบทความที่น่าเป็นประโยชน์แก่เพื่อนช่างกันอีก..ขอให้ไม่ขัดสนในการประกอบอาชีพที่ดีและมีเกียรติครับ   


"ชีวิตที่ดี ...อย่ามองว่าเรามีทุกอย่าง
ให้เรามองว่า..เรามีความสุขกับสิ่งที่เรามี
ไม่ว่าเราจะมีมาก หรือ มีน้อยก็ตาม
แค่เรามีสุข มันก็คือ..."ชีวิตที่ดี" ...

[Nattawut-LSV Team]

ขอบพระคุณในน้ำใจพี่เล็ก ที่ทำบทความดีๆอย่างนี้มาให้อ่าน     

[rapeepong]

ขอบคุณมากๆครับ สําหรับความรู้ดีๆครับ   

[sptechnic]

  ขอบคุณครับอาจารย์เล็กเป็นการเพิ่มความรู้ที่ดีมากๆครับผม....
                   
                                      sptechnic

[mao2513]

ขอบคุณครับผม

[jirote]

 

[tomhenry]

ขอบคุณมากมากคับ
 

[psomchart]

ขอบพระคุณมากครับ ไม่เคยเช็คอย่างนี้เลย เปลี่ยนอย่างเดียว

[bunsong phonshai]

  ขอบคุณมากมากคับ

[gan526]

ขอบคุณมากๆครับ

[Anan]

 

[ptk1966]

หูตาสว่างขึ้นเยอะเลย 

[sompoad]

         

[BEBOSS]

 ขอบคุณครับ..ที่มอบสิ่งดีๆๆมาให้..
 

[jam81]

  สุดยอดไปเลยครับ..

[pramon +200]

ขอบคุณมากครับ
 

[khoon]

ขอบคุณมากครับ

[aegzolo]

คนดี  มีนำใจ  คือพี่เล็ก ของเรานี่ไงใช่เลย