น้ำกระด้าง หมายถึง น้ำที่ไม่เกิดฟองกับสบู่ หรือเกิดฟองสบู่น้อย และมีไคลสบู่เกิดขึ้น หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งน้ำกระด้างหมายถึงน้ำที่มีแคลเซียมไอออน แมกนีเซียมไอออน หรือ ไอออนที่มีประจุบวกสอง ละลายอยู่ ตัวอย่างน้ำกระด้าง เช่น น้ำคลอง น้ำบ่อ น้ำประปา น้ำบาดาล น้ำทะเล เป็นต้น
สาเหตุที่น้ำมีความกระด้าง เกิดจากน้ำฝนซึ่งมีแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ละลายอยู่ทำให้เกิดเป็นกรดคาร์บอนิก ซึ่งเป็นกรดอ่อน เมื่อซึมลงใต้ดินผ่านชั้นดินซึ่งมีการสลายตัวของสารอินทรีย์ จะทำให้มีปริมาณกรดคาร์บอนิกมากขึ้น ซึ่งเมื่อน้ำที่ซึมผ่านชั้นดิน หรือสัมผัสกับชั้นหินโดยเฉพาะหินปูนซึ่งมีองค์ประกอบหลัก คือ แคลเซียมคาร์บอเนต และ แมกนีเซียมคาร์บอเนต น้ำจะสามารถละลายองค์ประกอบหลักเหล่านี้ได้ทำให้ปริมาณแคลเซียมไอออน และ แมกนีเซียมไอออนเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นโดยทั่วไปน้ำบนผิวดิน เช่น แม่น้ำ อ่างเก็บน้ำ จะมีความกระด้างน้อยกว่าน้ำใต้ดินหรือน้ำบาดาล
น้ำกระด้างมีประโยชน์หรือไม่?
น้ำที่ใช้บริโภคได้ ถ้ามีคุณลักษณะเป็นน้ำค่อนข้างกระด้าง โดยเฉพาะเป็นน้ำกระด้างที่มีไอออนลบจำพวกคาร์บอเนตไอออนจะมีรสชาติดี ทำให้รู้สึกสดชื่น และโดยปกติอุณหภูมิของร่างกายมนุษย์ไม่สามารถทำให้น้ำที่มีความกระด้างเกิด ตะกอนหรือตะกรันอุดตันอวัยวะต่างๆ ได้ เราจึงดื่มน้ำที่มีความกระด้างได้นั่นเอง
น้ำประปาที่ใช้อุปโภค ถ้ามีความกระด้างต่ำจะทำให้ใช้น้ำไม่สะดวก เช่น ในการอาบน้ำ หรือซักผ้า จะทำให้ล้างสบู่หรือผงซักฟอกออกยาก จึงมีกระบวนการในการเพิ่มความกระด้างของน้ำ เพื่อทำให้น้ำประปามีความสะดวกต่อผู้ใช้น้ำมากขึ้น
ขอบคุณข้อมูลภายใต้ความร่วมมือนิตยสารสสวท. กับวิชาการดอทคอม
www.ipst.ac.th 
