คุณลักษณะพิเศษแห่งพระพุทธศาสนา

ความสำคัญแห่งพระพุทธศาสนามีมากขึ้นเพียงใด ความจำเป็นที่จะพึงเรียนรู้หรือรู้จักพระพุทธศาสนาในทางที่เป็นแก่นสาร มีคุณประโยชน์ มีคุณลักษณะพิเศษ และในทางที่มีเหตุผล ไม่ใช่เพียงศาสนาที่นับถือสืบๆกันมาตามบรรพบุรุษก็ยิ่งสำคัญเพียงนั้นเพราะ ปรารภเหตุดังกล่าว หนังสือเล่มนี้จึงเกิดขึ้น เป็นหนังสือที่ต้องการจะชี้ให้เพื่อนร่วมชาติ และร่วมศาสนาได้รู้จักพระพุทธศาสนาอย่างมีเหตุผลและหลักฐาน โดยได้พยายามประมวลเอาคุณลักษณะที่ดีเด่นมากล่าวไว้ เพื่อพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย จะภูมิใจได้ว่าศาสนาที่เรานับถือนั้นมีความประเสริฐและคุณค่าอันควรเทิดทูน อย่างไร และเพื่อคนที่เรียกตัวเองว่าเป็นคนสมัยใหม่ จะได้พิจารณาดูว่าพระพุทธศาสนามีความหมายสำหรับคนสมัยใหม่อย่างไรบ้าง ถ้าพบว่าตนเองยังล้าสมัยกว่าพระพุทธศาสนา จะมีทางทำอย่างไรให้ดำเนินชีวิตตามแนวทางพระพุทธศาสนาโดยไม่ต้องรู้สึกว่า กระทำไปพอเป็นพิธี หรือตามขนบประเพณี แต่ทำไปอย่างมีเหตุผล

อีกประการหนึ่ง พระพุทธศาสนานั้น ถ้าเราจะเคารพนับถือหรือยกย่องว่าประเสริฐวิเศษก็ยังมีทางจะทำได้ โดยไม่ต้องด่าศาสนาอื่น หรือถือว่าคนในศาสนาอื่นเป็นศัตรู พุทธศาสนิกชนที่ดีย่อมมีใจกว้าง ไม่รังเกียจเบียดเบียนผู้นับถือศาสนาอื่น ไม่จำเป็นต้องหาความดีโดยเหยียบบ่าของคนอื่น และเพราะเหตุนี้ คุณลักษณะคือความเป็นผู้มีน้ำใจกว้างขวาง ยอมรับฟังความคิดเห็นของคนอื่น ซึ่งรวมลงในคำภาษาอังกฤษว่า “Tolerance” จึงเป็นข้อความที่ชาวตะวันตกสรรเสริญยกย่องพระพุทธศาสนาและพุทธศาสนิกชนไว้ เป็นอย่างมาก

ส่วน ที่จะกล่าวถึงพระพุทธศาสนาว่า มีคุณลักษณะพิเศษอย่างไรบ้างในบทต่อๆไป ผู้เขียนเห็นเป็นการสมควรเสนอให้รู้จักพระพุทธศาสนาโดยหลักการกว้างๆ พอเข้าใจเค้าโครงหน้าตาไว้ก่อน อย่างไรก็ตามหนังสือเล่มนี้ต้องการเสนอเน้นเป็นพิเศษถึงคุณลักษณะที่ดีเด่น ของพระพุทธศาสนา เพราะฉะนั้น การบรรยายให้รู้จักพระพุทธศาสนาโดยละเอียดทุกแง่ทุกมุม จึงไม่อาจทำได้หมดด้วยหนังสือเล่มเดียวนี้ ผู้เขียนยังไม่อาจรับรองที่จะเขียนหนังสือชุดทางพระพุทธศาสนาให้จบสมบูรณ์ ตามที่เคยนึกหมายไว้ แต่จะพยายามเท่าที่โอกาสจะอำนวยให้ทำได้ บนพื้นฐานแห่งความตั้งใจที่จะเสนอหลักและเกล็ดความรู้ทางพระพุทธศาสนา อันเป็นศาสนาที่ได้นามอย่างหนึ่งว่า “ทนต่อการเพ่ง” ของผู้ใช้ปัญญาพิจารณาเหตุผล ผู้ไม่เชื่ออะไรอย่างงมงาย