1. ดอกเพศผู้
มีลักษณะเป็นก้านช่อยาวๆ และส่วนเกสรจะอยู่ด้านปลายก้าน ดอกมีขนาดเล็ก กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นช่อ แล้วแยกส่วนปลายเป็น 5 กลีบ มีเกสรตัวผู้ 10 อัน เกสรตัวเมียจะลดรูปลงเหลือเป็นเกสรเล็ก ๆ ซึ่งไม่ทำให้เกิดเป็นผลได้ แต่โดยส่วนใหญ่แล้วจะมีเกสรตัวผู้อยู่ประมาณ 10 อันและเพศเมียอยู่น้อยมากจนแทบจะหาไม่เจอ เพศผู้นั้นมักจะไม่ติดผลยกเว้นเสียแต่ในสภาพอากาศที่เย็นจัดๆ ความชื้นสูงอกเพศผู้อาจจะแปลงสภาพเป็นเพศเมียแล้วติดผล แต่ผลก็ได้นั้นไม่ค่อยมีคุณภาพ เนื้อบาง กลวง รูปร่างผลกลมหรืออาจจะบิดเบี้ยวผิดรูปจึงไม่ค่อยเป็นที่ต้องการของตลาด โดยส่วนใหญ่แล้วชาวสวนมะละกอจะโค่นทิ้งเพราะไม่คุ้มค่ากับการลงทุน
2. ดอกเพศเมีย
มีลักษณะตูมบาน เกิดบริเวณข้อของลำต้น มีก้านสั้น กลีบดอกแยกออกจากกันทั้ง 5 กลีบ เกสรตัวเมียมีขนาดใหญ่ เห็นเด่นชัด ไม่มีเกสรตัวผู้เลย ผลที่เกิดจากดอกเช่นนี้ จะมีรูปร่างกลมช่วงว่างในผลใหญ่ เนื้อไม่หนามาก และจะไม่มีเกสรตัวผู้จึงต้องคอยเกสรตัวผู้จากต้นอื่นเพื่อติดผล โดยลักษณะผลที่ได้จากดอกตัวเมียนั้นมักจะมีลักษณะกลม เนื้อบาง ไม่เป็นที่ต้องการของตลาดและเกษตรกรชาวสวนก็มักจะโค่นทิ้งอีกเช่นกันเพราะไม่คุ้มค่า หากแต่ท่านผู้อ่านจะปลูกไว้ดูเล่น ทานเล่นก็ไม่ว่ากันแต่ถ้าจะปลูกเพื่อเชิงการค้าขอแนะนำว่าควรจะโค่นทิ้งเพราะขายผลผลิตไม่ค่อยออก แม่ค้าตามตลาดหรือผู้บริโภคไม่นิยม
3. ดอกสมบูรณ์เพศ หรือดอกกะเทย(มีสองเพศในอันเดียวกัน)
มะละกอต้นสมบูรณ์เพศ ช่อดอกแตกแขนงสั้น อาจจะประกอบด้วยดอกตัวผู้และดอกสมบูรณ์เพศในช่อดอกเดียวกันก็ได้ แต่ดอกสมบูรณ์เพศก่อนบานจะมีลักษณะเรียวยาว กลีบดอกส่วนที่เป็นหลอดจะหุ้มส่วนของรังไข่ ส่วนกลีบดอกที่แยกกันจะเปิดออกเมื่อดอกบาน ถ้าเด็ดกลีบดอกออกจะเห็นอับเกสรตัวผู้ 10 อัน เรียงรอบใต้ส่วนของยอดเกสรตัวเมีย เมื่อละอองเกสรตัวผู้ฟุ้งกระจาย ขณะดอกบานก็จะผสมตัวเองได้หรือแมลงพาเกสรตัวผู้ไปผสมกับดอกที่บานดอกอื่น หรือดอกตัวเมียบนต้นตัวเมีย ทำให้ติดเป็นผล
โดยดอกสมบูรณ์เพศนั้นก็จำแนกได้ 3 แบบคือ
3.1 ดอกสมบูรณ์เพศแบบแพนเดรีย (Pentandria) นั้นเป็นดอกสมบูรณ์เพศที่มีรังไข่เป็นพลูและมีก้านชูอับเกสรตัวผู้อยู่ที่โคนรังไข่ ทำให้ผลผลิตที่ออกมาเป็นพลูเหมือนทุเรียน จึงไม่เป็นที่นิยมของตลาด
3.2 ดอกสมบูรณ์เพศแบบอินเทอร์มีเดียท (Intermediate) คือ ดอกสมบูรณ์เพศที่มีก้านชูอับเกสรตัวผู้อยู่บริเวณรังไข่ด้านใดด้านหนึ่ง ตรงกลางของรังไข่เมื่อผสมติดแล้วทำให้ผลมีแผลหรือบิดเบี้ยวด้านใดด้านหนึ่ง ทำให้ไม่เป็นที่ต้องการของตลาด
3.3 ดอกสมบูรณ์เพศแบบอีลองกาต้า (Elongata) คือดอกสมบูรณ์เพศที่มีรังไข่ทรงกระบอกและอับเกสรตัวผู้เกิดบริเวณโคนกลีบดอก ดอกสมบูรณ์เพศแบบอีลองกาต้านี้จะได้ผลมะละกอเป็นรูปทรงกระบอกยาว ค่อนข้างเสมอต้นเสมอปลายหรือมีป่องท้ายบ้างเล็กน้อย เป็นที่ต้องการของตลาดและขายได้ราคาดี
**(เยอะนะ มะละกอเนี่ยะ ไหนบอกปลอกง่าย เอ้ยยยย ปลูกง่ายไง) แฮะๆ ปลูกนะมันง่ายครับเพราะมะละกอเป็นพืชที่ทนพอสมควรเลยทีเดียวแต่หากจะปลูกให้ได้ผลดีนั้นคงต้องศึกษาวิธีการและวิธีบำรุงเสียเล็กน้อยเพื่อผลผลิตอันคุ้มค่ากับการลงทุนครับ**
ท่านผู้อ่านจะเห็นได้มีโอกาสแค่ 1 ใน 3 ที่จะได้ต้นมะละกอที่ดีที่สุดสมบูรณ์ที่สุดมาปลูก โดยส่วนใหญ่แล้วชาวสวนมะละกอมักจะเพาะเมล็ดไว้ 3-5 ต้นต่อหนึ่งถุงเพราะว่าไม่สามารถจะกำหนดเพศของมะละกอจากเมล็ดพันธุ์ได้นั่นเอง จึงต้องเพาะไว้หลายๆ ต้นเพื่อคัดเอาแต่มะละกอสมบูรณ์เพศที่ดีที่สุดในถุงนั้นๆไว้ปลูกเป็นต้นหลักและจะตัดที่เหลือทิ้งและจะเหลือไว้เพียงหนึ่งต้นเท่านั้น และมะละกอนั้นจะเริ่มออกดอกมาให้เห็นช่วงเดือนที่ 3 4 หลังจากที่ปลูกลงดิน
http://www.108kaset.com/board/index.php?topic=1581.0
